روایت عاشورا در رسانه های سنتی و مدرن

برگزاری مراسم سوگواری در ماه محرم و در میان مسلمانان، یک عزاداری عادی نیست که اگر بود، تا این حد با زندگی فردی و اجتماعی مردم آمیخته نشده بود. 
کارکردهای عاشورا علاوه برآن که در ایجاد پایداری و روحیه حماسه و جوانمردی و شهادت طلبی، همواره نقش آفرین است، وحدت و انسجام را در بین اعضای 
جامعه مستحکم می‌کند. عاشورا، واقعه ای است عظیم که در سال ۶۱ هجری قمری ( ۶۸۰/ م ) در کربلا روی داد و رخدادهای حماسه وار و درعین حال هولناک
آن، موجب شد که به‌عنوان یکی از ماندگارترین حوادث تاریخی مطرح شود. 
عاشورا، کارکردهای فراوانی در عرصه های فردی و اجتماعی داشته و منشاء حوادث و جنبش هایی در طول تاریخ اسلام شده است. نقشی که عاشورا در زندگی 
مسلمانان ایفا کرده بی شک مدیون شخصیت امام حسین (ع ) و یارانش و ایستادگی ومقاومت آنان در برابر ظلم و جور حکومت یزید است. تاکنون صدها کتاب، 
مقاله، فیلم، شعر و اثر هنری در وصف امام حسن(ع ) و نهضت ماندگار او خلق شده، اما جذابیت این رویداد و شخصیت های کم نظیر آن برای بشر امروز هنوز 
باقی است. جذابیتی که موجب می‌شود مسلمانان در گوشه و کنار عالم در ایام محرم با یاد و خاطره آن پیشوای شجاع و پرهیزگار، عالم را رنگ دیگری بزنند. 
برگزاری مراسم سوگواری در ماه محرم و در میان مسلمانان، یک عزاداری عادی نیست که اگر بود، تا این حد بازندگی فردی و اجتماعی مردم آمیخته نشده بود. کارکردهای عاشورا علاوه برآن که در ایجاد پایداری و روحیه حماسه و جوانمردی و شهادت طلبی، همواره نقش آفرین است، وحدت و انسجام را در بین اعضای جامعه مستحکم می‌کند.

همچنین آینه ای که عاشورا در برابر ما قرار می دهد، آنقدر روشن و شفاف است که هرکس می تواند الگوی خود را در آن پیدا کند.در مورد واقعه عاشورا آنچه 
اهمیت دارد، دوام و بقای آن است که تاکنون همچنان پویا و اثرگذار حفظ شده وهمین امر موجب تقویت کارکردهای آن نیز شده است. اما دلیل بقای آن تاکنون 
چه بوده است؟ چرا حاکمان و مردمی که این واقعه سوزناک و غم انگیز را رقم زدند، علیرغم تلاشهای بسیار نتوانستند آن را به گونه ای که خود می خواستند،
تحریف و به آیندگان منتقل کنند ؟ آیا رسانه های آن زمان کارایی نداشتند یااین که شیوه و روش انتقال پیام عاشورا با دیگر وقایع متفاوت بوده است؟
برای تحلیل نقش مهم رسانه ها درانتقال وقایع روز عاشورا و شهادت امام حسین (ع )، نیازمند آن هستیم که ابتدا به شیوه های ارتباطات در جامعه سنتی بپردازیم. فرهنگ شفاهی و ارتباطات رو در رو، مهمترین ویژگی رسانه ها در گذشته است، زمانی که فرهنگ به میزان فعلی نوشتاری نبود و شکلهای مختلفی از ارتباط ارزش و اعتبار داشت که می توانست با عامه مردم ارتباط برقرار کند. حضور مردم در کاروانسراها،میدان های عمومی، بازارها و فضاهایی چون قهوه خانه ها، نه تنها موجب گذراندن اوقات فراغت آنان می شد بلکه به اطلاع‌رسانی و یادگیری و تبادل تجربه نیز منجر می شد. این شبکه ارتباطی اگرچه طی قرنها پایدار بود اما تا حدودی متحول شد و رسانه های نوین از دل آن پدید آمد. در رسانه های مدرن،کارکردهای اطلاع‌رسانی و آگاهی بخشی مورد توجه قرار گرفت و مخاطبان نیز دررده بندی های جدید جای گرفتند. اما در گستره وسیع جهان اسلام، ارتباط رسانه ای شکل های ویژه ای داشته است که با ادیان دیگر تفاوت اساسی دارد.

از آن خوشم که شدم نوکر سرای حسین

از آن خوشم که شدم نوکر سرای حسین
منم غلام کسی که بود گدای حسین

دو چشم داده خداوند تا که گریه کنم
یکی برای حسن آن یکی برای حسین

یقین که آتش دوزخ حرام گردیده
به جسم آنکه بود یار آشنای حسین

برای بخشش کوه گناه یک راه است
بریز قطره ی اشکی تو در عزای حسین

دلیل شش گوشه بودن ضریح امام حسین(ع)

 چرا برخلاف ضریح و مرقد امان دیگر، ضریح مرقد مطهر سیدالشهدا(ع) شش گوشه ساخته شده است.
در این باره روایت های گوناگونی وجود دارد. اما مجموع این روایت ها و آن چه نزدیک تر به منطق به نظر می رسد، آن چیزی است که شیخ مفید(ره) در کتاب «الارشادات» آورده است. او در بخشی از این کتاب نام ۱۷ نفر از شهدای بنی هاشم در روزعاشورا را ذکر کرده و  نوشته است:«آنان پایین پای آن حضرت در یک قبر (گودی بزرگ) دفن شدند و هیچ اثری از قبر آنان نیست و فقط زائران با اشاره به زمین در طرف پای امام ـ علیه السّلام ـ آنان را زیارت می‌کنند و علی بن الحسین ـ علیهم السّلام ـ (علی اکبر) از جملة آنان است.برخی گفته‌اند: محل دفن علی اکبر نسبت به قبر امام حسین ـ علیه السّلام ـ نزدیک‌ترین محل است.»
در بعضی از روایات دیگر از جمله کتاب «کامل الزیارات» جعفر بن محمد قمی هم آمده است: «امام سجاد ـ علیه السّلام ـ (با قدرت امامت و ولایت) به کربلا آمد و بنی‌اسد را سرگردان یافت، چون که میان سرها و بدن‌ها جدایی افتاده بود و آنها راهی برای شناخت نداشتند، امام زین العابدین ـ علیه السّلام ـ از تصمیم خود برای دفن شهیدان خبر داد، آن گاه به جانب جسم پدر رفت، با وی معانقه کرد و با صدای بلند گریست، سپس به سویی رفت و با کنار زدن مقداری کمی خاک قبری آماده ظاهر شد، به تنهایی پدر را در قبر گذاشت و فرمود: با من کسی هست که مرا کمک کند و بعد از هموار کردن قبر، روی آن نوشت: «هذا قبر الحسین بن علی بن ابی طالب الّذی قتلوه عطشاناً غریباً»؛ این قبر حسین بن علی بن ابی طالب است، آن حسینی که او را با لب تشنه و غریبانه کشتند.

خبرگزاری حج: هفتمین دوره طرح ملی بوی سیب برگزار می‌شود

 

هفتمین دوره طرح ملی بوی سیب از دو بخش مکتوب و رادیویی شامل موضوعاتی همانند کربلا جاری در زمان و مکان، نماز ظهر عاشورا، عزت حسینی از کربلا تا شام، حسینی ماندن و دشمن‌شناسی تشکیل شده است.

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی حج، حجت الاسلام محمد لطفی نیاسر مدیر رادیو معارف در دیدار با حضرت آیت الله ناصر مکارم شیرازی از مراجع تقلید که شامگاه سه‌شنبه در مدرسه امام سجاد (ع) برگزار شد از برگزاری هفتمین دوره طرح ملی بوی سیب خبر داد.

 

گفتنی است، هفتمین دوره طرح ملی بوی سیب از ۴ آبان ماه تا ۲ آذر ماه سال ۹۳ مصادف با اول تا پایان محرم الحرام برگزار می‌شود.

این مسابقه از دو بخش مکتوب و رادیویی شامل موضوعاتی همانند کربلا جاری در زمان و مکان، نماز ظهر عاشورا، عزت حسینی از کربلا تا شام، حسینی ماندن و دشمن‌شناسی تشکیل شده است.

مسابقه مکتوب نیز از ایده‌های نو، نقد و نظر و رادیو نگاران تشکیل شده که خود رادیو نگاران نیز شامل رسانه‌های مکتوب و خبرگزاری‌ها، وبلاگ‌ها و شبکه‌های اجتماعی می‌شود.

. قرآن خواندن سر مطهّر سیّدالشهداء

یکى از این عوامل قرائت قرآن توسط سر مطهّر حضرت سیّدالشهداء علیه السلام بود. ابن عساکر که خود از اهل شام است، مى گوید: سه روز سر مطهر امام حسین علیه السلام را در شهر شام بر محلّى نصب کردند و از آن سر مطهّر آیه شریفه (أَمْ حَسِبْتَ أَنَّ أَصْحابَ الْکَهْفِ وَالرَّقیمِ کانُوا مِنْ آیاتِنا عَجَبًا)1 شنیده مى شد.2

اشاره اى به نقش معاویه در حادثه کربلا

نقش معاویه در قضیّه کربلا از آن هنگام آغاز شد که فرزندش را ولى عهد خود قرار داد. پس خرده گیرى بر یزید، خود به خود متوجّه کسى خواهد بود که او را به این مقام رسانده است و افزون بر آن، خلفاى پیشین نیز مقصر خواهند بود; ولى، بنابر تحقیقات انجام شده، مطلب بالاتر از این است.
ما مدّعى آن هستیم که شهادت سیّدالشهداء علیه السلام در عراق، نقشه خود معاویه بوده که یزید آن را اجرا کرده است و با تأمّل، صبر و دقّت در مطالبى که در پیش مى آید، این حقیقت از حقایق ناگفته عاشورا روشن خواهد شد.
اکنون، ناگزیریم مطالب گفته شده را به دقّت بررسى کنیم; ولى قبل از ورود به بحث، ناچاریم تذکر دهیم که مبارزه با واقعه عاشورا فقط دیدگاه گروهى از علماء اهل سنّت است و چنان که گذشت، عدّه دیگرى از بزرگان آنان، بر آن گروه متعصّب به شدّت انتقاد کرده اند:
ـ وقتى حافظ ابوالحسن هیثمى دیدگاه ابن خلدون را نقل مى نماید، او را لعن مى کند و به او دشنام مى دهد و اشک مى ریزد!
ـ حافظ ابن حجر مکّى، موضع گیرى ابن عربى مالکى را نقل مى کند و مى گوید: این کلام بدن انسان را به لرزه مى اندازد.
ـ در برابر عبدالقادر گیلانى که مى گفت: روز عاشورا باید روز شادى و سرور باشد. ابن جوزى حنبلى مى گفت: چنین حرف هایى باطل است. آراستن، سرور و شادى در روز عاشورا و حرف هایى از این قبیل را نمى توان به پیامبر صلى اللّه علیه وآله نسبت داد و این دروغ است.
ما در آینده سخنان دیگر دانشمندان اهل سنّت را در قرن هاى مختلف، از احمد بن حنبل تا شهاب الدین آلوسى بغدادى و شیخ محمّد عبده مصرى و دیگران نقل خواهیم نمود و خواهید دید که همه آن بزرگان، یزید را لعن کرده و از کار او اعلام بى زارى و نفرت نموده و حتّى برخى از آن ها به صراحت او را تکفیر کرده اند.

چرایى مبارزه با حادثه عاشورا

حادثه عاشورا در گذر تاریخ

چرا مبارزه با حادثه عاشورا؟
عزادارى شعارى است که تیر آن معاویه را هدف قرار مى دهد. از این رو یکى دیگر از دلیل هاى مبارزه با سیّدالشهداء علیه السلام، واقعه عاشورا و عزادارى این است که اگر از امام حسین علیه السلام و شهادتش دم بزنیم، سرانجام به طعن معاویه مى انجامد. پس باید با عزادارى مبارزه کنند و از مراسم عاشورا جلوگیرى کنند تا به صحابه اى که همراه معاویه و یزید بودند و با یزید دست بیعت داده اند، خدشه اى وارد نشود!

ائمّه و اهتمام در بزرگ داشت حادثه عاشورا

حادثه عاشورا در گذر تاریخ
ائمّه و اهتمام در بزرگ داشت حادثه عاشورا
چنان که پیش تر اشاره شد، شیعه امامیه همیشه مورد حمله و تهاجم بوده است و علماى ما در مسائل مختلف اعتقادى، فقهى و... مدافع حریم و مکتب تشیّع بوده اند. از مواردى که همواره بهانه جویان به آن بهانه به مذهب ما تهاجم نموده اند، واقعه کربلا و عاشوراى سیّدالشهداء علیه السلام است.
از همان محرم سال 61 هجرى که این ماجرا پیش آمد، ائمّه اطهار سلام اللّه علیهم و شیعیان اهل بیت به پیروى از رهبران خود همواره این روز بزرگ را زنده نگه داشته اند. البته بنیان گذار مراسم عزادارى سیّدالشهداء علیه السلام خود رسول اللّه صلى اللّه علیه وآله بوده اند که احادیث شیعى و سنّى در این مسئله بیش از حد تواتر است.1
از طرفى، دشمنان و مخالفان ما همواره سعى کرده اند که این روز فراموش شود و آثار و تبعات آن از بین برود. در واقع، به همان میزان که ائمّه علیهم السلام و دیگر افراد خاندان رسالت کوشش کرده اند تا این روز باقى بماند و به بقاى آن اهتمام ورزیده اند، دشمنان به گونه هاى مختلف کوشیده اند تا آثار این حادثه از میان برود و این روز فراموش شود.
بنابراین، روز عاشورا روز تعامل و تقابل دو جبهه شده است. جبهه اى که مى خواهد این روز باقى بماند و جبهه دیگرى که هدفش از بین بردن این روز مهم و تاریخى است.
بدیهى است که در تاریخ اسلام کمتر روزى است که این ویژگى را داشته باشد که از آن جمله مى توان روز غدیر را نمونه اى از همین روزها به شمار آورد که از روز نخست حادثه غدیر خم کسانى سعى کرده اند آن را انکار کنند و برخى در کم رنگ جلوه دادن و بى اهمیت نمودن آن روز تلاش کرده اند و در مقابل، اهل ولایت تمام سعى و کوشش خود را به جهت احیا و زنده ماندن آن روز جاودانى به کار بسته اند.
این ویژگى (انکار و اثبات) بر عظمت و حساسیت روزهاى غدیر و عاشورا دلالت دارد.

چرا خدا خواست واقعه عاشورا در ماه محرم باشد؟

اسلام که یک دین اجتماعی بود، هر ادب و سنت ملی که مخالف با عقل و شرع نبود، حفظ می‌کرد، در دوره اسلام ماه‌های حرام مورد احترام تمام قبایل بود، جز آنکه بنی‌امیه چون بر کرسی ریاست نشستند، نه تنها آداب و سنن دین اسلام را محو کردند، بلکه آداب و رسوم ملی عرب را هم زیر پا گذاشتند

  - 

خواست خدا وقوع حادثه عاشورا در ماه محرم نبوده تا از فلسفه آن سؤال شود، بلکه خواست خدا این بوده که این حادثه در ماه محرم واقع نشود، زیرا خداوند از وقوع جنگ و خونریزی در ماه‌های حرام از جمله محرم کلاً منع فرموده است.

به گزارش فارس، یکی از سؤالاتی که پیرامون عاشورا مطرح می‌شود، این است که محرم جزو ماه‌های حرام است، پس چرا امام حسین(ع) در این ماه جنگ کرد؟ اصلاً فلسفه اینکه خدا خواست تا واقعه عاشورا در این ماه باشد،  چیست؟

مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات حوزه علمیه قم این گونه پاسخ می‌دهد:

پیش از اسلام در میان ماه‌های قمری چهار ماه(رجب، ذی‌القعده، ذی‌الحجه، محرم) حرام بوده که در آن بر طبق سنت حتی در جاهلیت جنگ و خونریزی حرام و پیکار در آن زشت شمرده می‌شد و هر قبیله‌ای هم که با هم جنگ داشتند، مانند: اوس و خزرج که 120 سال با هم نزاع و پیکار می‌کردند، در این چهار ماه متارکه می‌کردند.

اسلام که یک دین اجتماعی بود، هر ادب و سنت ملی که مخالف با عقل و شرع نبود، حفظ می‌کرد، در دوره اسلام ماه‌های حرام مورد احترام تمام قبایل بود، جز آنکه بنی‌امیه چون بر کرسی ریاست نشستند، نه تنها آداب و سنن دین اسلام را محو کردند، بلکه آداب و رسوم ملی عرب را هم زیر پا گذاشتند، لذا مورخین عرب آن‌ها را از نژاد عرب نمی‌شناسند.[1]

وقتی معاویه مرد و یزید بر اریکه قدرت تکیه داد، طی فرمانی به والی مدینه نوشت، حتماً از حسین ... بیعت بگیر و اگر از بیعت امتناع ورزید، گردنش را بزن و سرش را نزد من بفرست.[2]

روایت عاشورا در رسانه های سنتی و مدرن

برگزاری مراسم سوگواری در ماه محرم و در میان مسلمانان، یک عزاداری عادی نیست که اگر بود، تا این حد با زندگی فردی و اجتماعی مردم آمیخته نشده بود.
کارکردهای عاشورا علاوه برآن که در ایجاد پایداری و روحیه حماسه و جوانمردی و شهادت طلبی، همواره نقش آفرین است، وحدت و انسجام را در بین اعضای
جامعه مستحکم می‌کند. عاشورا، واقعه ای است عظیم که در سال ۶۱ هجری قمری ( ۶۸۰/ م ) در کربلا روی داد و رخدادهای حماسه وار و درعین حال هولناک
آن، موجب شد که به‌عنوان یکی از ماندگارترین حوادث تاریخی مطرح شود.
عاشورا، کارکردهای فراوانی در عرصه های فردی و اجتماعی داشته و منشاء حوادث و جنبش هایی در طول تاریخ اسلام شده است. نقشی که عاشورا در زندگی
مسلمانان ایفا کرده بی شک مدیون شخصیت امام حسین (ع ) و یارانش و ایستادگی ومقاومت آنان در برابر ظلم و جور حکومت یزید است. تاکنون صدها کتاب،
مقاله، فیلم، شعر و اثر هنری در وصف امام حسن(ع ) و نهضت ماندگار او خلق شده، اما جذابیت این رویداد و شخصیت های کم نظیر آن برای بشر امروز هنوز
باقی است. جذابیتی که موجب می‌شود مسلمانان در گوشه و کنار عالم در ایام محرم با یاد و خاطره آن پیشوای شجاع و پرهیزگار، عالم را رنگ دیگری بزنند.
برگزاری مراسم سوگواری در ماه محرم و در میان مسلمانان، یک عزاداری عادی نیست که اگر بود، تا این حد بازندگی فردی و اجتماعی مردم آمیخته نشده بود. کارکردهای عاشورا علاوه برآن که در ایجاد پایداری و روحیه حماسه و جوانمردی و شهادت طلبی، همواره نقش آفرین است، وحدت و انسجام را در بین اعضای جامعه مستحکم می‌کند.

همچنین آینه ای که عاشورا در برابر ما قرار می دهد، آنقدر روشن و شفاف است که هرکس می تواند الگوی خود را در آن پیدا کند.در مورد واقعه عاشورا آنچه
اهمیت دارد، دوام و بقای آن است که تاکنون همچنان پویا و اثرگذار حفظ شده وهمین امر موجب تقویت کارکردهای آن نیز شده است. اما دلیل بقای آن تاکنون
چه بوده است؟ چرا حاکمان و مردمی که این واقعه سوزناک و غم انگیز را رقم زدند، علیرغم تلاشهای بسیار نتوانستند آن را به گونه ای که خود می خواستند،
تحریف و به آیندگان منتقل کنند ؟ آیا رسانه های آن زمان کارایی نداشتند یااین که شیوه و روش انتقال پیام عاشورا با دیگر وقایع متفاوت بوده است؟
برای تحلیل نقش مهم رسانه ها درانتقال وقایع روز عاشورا و شهادت امام حسین (ع )، نیازمند آن هستیم که ابتدا به شیوه های ارتباطات در جامعه سنتی بپردازیم. فرهنگ شفاهی و ارتباطات رو در رو، مهمترین ویژگی رسانه ها در گذشته است، زمانی که فرهنگ به میزان فعلی نوشتاری نبود و شکلهای مختلفی از ارتباط ارزش و اعتبار داشت که می توانست با عامه مردم ارتباط برقرار کند. حضور مردم در کاروانسراها،میدان های عمومی، بازارها و فضاهایی چون قهوه خانه ها، نه تنها موجب گذراندن اوقات فراغت آنان می شد بلکه به اطلاع‌رسانی و یادگیری و تبادل تجربه نیز منجر می شد. این شبکه ارتباطی اگرچه طی قرنها پایدار بود اما تا حدودی متحول شد و رسانه های نوین از دل آن پدید آمد. در رسانه های مدرن،کارکردهای اطلاع‌رسانی و آگاهی بخشی مورد توجه قرار گرفت و مخاطبان نیز دررده بندی های جدید جای گرفتند. اما در گستره وسیع جهان اسلام، ارتباط رسانه ای شکل های ویژه ای داشته است که با ادیان دیگر تفاوت اساسی دارد.

به‌عنوان مثال مساجد، مدارس علوم دینی و مراسم هایی چون نمازهای جماعت و جمعه در میان مسلمانان از اهمیت ویژه ای برخوردارند و رسانه های مهمی محسوب می شوند.
مسجد، یکی از دستاوردهای گرانبهای دین اسلام به شمار می آید. واقعه هجرت رسول اکرم (ص ) به مدینه به معنای ایجاد مرکزیت و پایگاهی حکومتی برای اسلام بود تا مسلمانان گرد محور پیامبر(ص ) تجمع کنند و بنیان های اولیه جامعه اسلامی را بنا نهند.
پیامبر (ص ) در گام نخست با ساختن مسجد قبا و سپس مسجد النبی، این وحدت راتحکیم بخشید و مکان هایی برای برپایی نماز وعبادات و سایر امور مسلمانان
تاسیس کرد. در این مساجد برنامه های رسول خدا(ص) اعلام و مردم برای مراسم عبادی گرد هم جمع می شدند. آنان حتی درباره مسائل جامعه اسلامی در این
مکان به مشورت می پرداختند. این امر موجب شد به تدریج مسجد به پایگاهی رسانه ای نیز تبدیل شود و مردم خبرها را در این مکان دریافت کنند.

در تاریخ آمده است که حاکمان و همچنین بزرگان جامعه اسلامی، سخنرانی های مهم خود را در این اماکن ایراد می کردند و حتی برای آگاه کردن مردم از رویدادی
مهم، آنان را به حضور در مسجد فرا می خواندند. در مورد واقعه عاشورا باید گفت که مسجد به‌عنوان یک رسانه، نقش مهمی در انتقال پیام این حماسه پس از آن داشته است. حضور پیشوایان دین بر منبرها و سخنرانی های افشاگرانهدرباره ماهیت قیام امام حسین (ع)، مساجد را همواره به مرکزی برای اطلاع‌رسانی به مردم بدل کرده است. چنان که اگر حکومت جابر بنی امیه اجازه نوشتن درباره اصل رویداد را به کسی نمی داد، همین انتقال شفاهی واقعه عاشورا در مساجد و سخنرانی ها، موجب انتقال آن به مردم و آگاهی آنان شد.

دکتر " ناصر باهنر "پژوهشگر ایرانی، در کنار ایراد سخنرانی های آگاهی بخش علما و واعظان در مساجد، برپایی مجالس مرثیه خوانی را نیز از دیگر رسانه هایی می داند که به پایداری قیام عاشورا طی قرون کمک کرده است.با این که تشکیل مجالس سوگواری سابقه ای طولانی در تاریخ اسلام دارد، اما مرثیه سرایی و روضه خوانی به شکل کنونی چند قرن سابقه دارد. گویندگان با تشریح وقایع عاشورا و فلسفه قیام امام حسین (ع) به مردم آگاهی می دهند و نوحه خوانان با حزن و اندوه، آن حوادث جانکاه را با شعر برای مردم می خوانند و به مراسم سوگواری شور و حال دیگری می بخشند. مجالس روضه خوانی در چند قرن گذشته درمساجد، تکیه هاو حسینیه ها و حتی در خانه های مردم برپا شده و به‌عنوان رسانه ای دینی دربین توده های مردم در شهرها و روستاهای ایرانی عمل کرده است. این مجالس درسراسر ایران برگزار می‌شود، اما با توجه به فرهنگ بومی هر منطقه، رنگ و بوی خاصی از مراسم سوگواری آنان را نیز با خود به همراه دارد.
در گوشه و کنار جهان اسلام، هرملتی بنا بر ویژگی های فرهنگی و هنری خود، از رسانه های دیگری در راستای ماندگاری و انتقال وقایع کربلا و رشادت های امام حسین (ع ) و یارانش سود جسته است. ایرانیان از دیرباز به هنرنمایش علاقه فراوانی داشته اند و شکل های متنوعی از این هنر در ایران رواج داشته است. " جابر عناصری " نویسنده وپژوهشگر ایرانی می‌گوید که هنر نمایش حزن انگیز مذهبی، تنها در ایران به وجود آمده که کشوری اسلامی بوده است اما با استفاده از گذشته تاریخی خود، توانست آن را با دین اسلام پیوند بزند و هنری آئینی و مذهبی را بیافریند.
وی می‌گوید هنر نمایش ایران با تاثر عمیق ایرانیان از واقعه کربلا گره خورده و توانسته " تعزیه " را به وجود آورد. تعزیه به معنی سوگواری برای یادبود عزیزان از دست رفته است و در اصطلاح، نمایشی مذهبی است که در جریان سوگواری های ماه محرم برای نشان دادن ارادت مردم به اولیاء دین برگزار می‌شود. شکل رسمی آن از حدود قرن چهارم هجری قمری ( دهم میلادی) آغاز شد و ازهمان ابتدا مردم به طور گسترده در آن شرکت می کردند. در این مجالس ابتدا حوادث واقعه کربلا ذکر می شد و سپس دسته هایی با ترتیب و آداب خاص در شهر می گشتند و به عزاداری می پرداختند.
بعدها با روی کار آمدن دولت صفویه، جریان سرودن اشعار دینی و به نظم در آوردن واقعه کربلا، گسترش فراوانی یافت. رشد جنبه نمایشی در تعزیه بواسطه این اشعار، با به کار گرفتن موسیقی ایرانی و نقاشی های بزرگ همراه شد و آن را تبدیل به رسانه ای قوی در ابلاغ پیام عاشورا به مردم کرد. ذکر حماسه های دینی در تعزیه طی قرنها موجب شد که انبوه مردم از هر قشر و سن و جنسی به طرف این نمایشها کشیده شوند و برگزاری تعزیه به‌عنوان یکی از آداب ماه محرم در سراسر ایران در اولویت باشد. حتی اعتقادات عمومی برآن بوده و هست که شرکت دراین مجالس وتماشای آن نیز می تواند به پالایش روحی و اجر معنوی شرکت کنندگان بینجامد.
با نگاهی کلی به تاریخ طولانی هنر تعزیه می بینیم که شیوه های ارائه پیام دراین رسانه سنتی دینی، از تنوع منحصر به فردی برخوردار است و در هیچ یک از رسانه های مشابه مشاهده نمی شود. استفاده از شیوه های متنوع و نزدیکی به زبان مخاطب موجب شده است که تعزیه برگی نوین در عالم ارتباطات و رسانه های دینی باشد. عنصر موسیقی وکلام منظوم همراه با آواز، بهره گیری از استعاره و زبان اشاره و کنایه و اجرای آن در تکیه ها، میادین و اماکن عمومیاز آن رسانه ای بی نظیر ساخته که توانسته است علاوه بر ایران، حتی در کشورهای دیگر نیز علاقمندان و مخاطبان بسیاری پیدا کند.
آنچه از بررسی رسانه های سنتی در جوامع اسلامی و در مورد واقعه کربلا به دست می آید اینست که این ارتباطات با مشخصه های فرهنگی هر کشور و ملتی هماهنگی داشته، اما از ویژگیهای ثابتی نیز برخوردار است. ویژگی اصلی رسانه های سنتی، نقش علمای دینی و خطیبان در آنست که با برقراری مجالس سخنرانی و سوگواری در میان مردم، توانسته اند نقش ارزنده ای در ماندگاری پیام عاشورا داشته باشند.
مخاطبان این رسانه ها نیز عامه مردم بوده و هستند که به دلیل علاقه به نهضت امام حسین (ع) در مجالس عزاداری آن بزرگوار فعالانه حضور می یابند.